Drzewa i węże w wierzeniach Bałtów

Paulius Augius. Eglė žalčių karalienė. 1940. https://www.europeana.eu/en/item/2021802/1_1078288

Kolejny proponowany przez prof. UAM dr hab. Ewę Stryczyńską-Hodyl wykład stricte bałtologiczny nosi tytuł DRZEWA I WĘŻE, a jego celem jest przedstawienie i omówienie roli drzew i węży w wierzeniach Bałtów w oparciu o źródła historyczne oraz folklor litewski i łotewski.

Informacje o czci jaką Bałtowie otaczali drzewa czy węże znaleźć można w najwcześniejszych źródłach, jednak na zajęciach punktem wyjścia i pretekstem dla rozważań na temat ich szczególnej roli w wierzeniach Bałtów będzie bajka magiczna „Eglė królowa węży”. Jest to fabuła, która opowiada o związku kobiety z mieszkającym w wodach wężem, w zakończeniu której wąż zostaje zabity, a jego rodzina podlega metamorfozie przyjmując inne formy istnienia [rodzina węża najczęściej zmienia się w drzewa]; umożliwi to umieszczenie poszczególnych form roślinnych czy zwierzęcych w szerszym kontekście – pokazanie funkcjonowania tych form w źródłach historycznych i różnych gatunkach litewskiego oraz łotewskiego folkloru. Poza mitologią i tradycją ludową na zajęciach przedstawione zostaną interpretacje i hipotezy różnych badaczy, dla których motyw o królowej węży stanowi swoisty mit. Ponadto pokazane zostanie zakorzenienie tego motywu w kulturze Bałtów – szczególnie w literaturze i sztukach wizualnych wykorzystujących ten motyw; podniesiony zostanie również problem wpływu, jaki na bajkę tę miała postać Józefa Ignacego Kraszewskiego.